جبران خدمات یکی از فعالیتهای اصلی فرآیند مدیریت منابع انسانی هر سازمان است. واژه جبران خدمات به مجموعه پرداختیهای مادی و غیرمادی که سازمان در ازای خدمات کارکنان به ایشان پرداخت مینماید، اطلاق میشود. برنامهریزی جبران خدمات مقولهای چندبعدی و دارای ذینفعان گوناگون است و هنگامی میتوان آنرا موفق دانست که به نیازها و توقعات ذینفعان مختلف جبران خدمات و ابعاد مختلف این موضوع توجه شود و براساس آن سیاست، برنامه و سبد بهینهای طراحی گردد و در نهایت سیستمهای مرتبط با آن در سازمان انتخاب و استقرار یابد.
برخی از ذینفعان نظام جبران خدمات، عبارتند از صاحبان سهام، مدیریت ارشد بنگاه، مدیران میانی و سایر کارکنان سازمان. در نگاهی وسیعتر پیمانکاران، تامینکنندگان و نهایتا جامعه نیز از ذینفعان غیر مستقیم جبران خدمات هستند. انتخاب سیاست بهینه نظام جبران خدمات از این جهت ضروری است که در اغلب موارد خواسته ذینفعان مختلف حداقل در ظاهر امر باهم یکسو نیست. بنابراین توجه به ایجاد تعادلها یکی از مهمترین مقولههایی است که در بازنگری و طراحی و برنامهریزی هر نظام جبران خدمات باید مدنظر قرار گیرد.
برخی از ذینفعان نظام جبران خدمات، عبارتند از صاحبان سهام، مدیریت ارشد بنگاه، مدیران میانی و سایر کارکنان سازمان. در نگاهی وسیعتر پیمانکاران، تامینکنندگان و نهایتا جامعه نیز از ذینفعان غیر مستقیم جبران خدمات هستند. انتخاب سیاست بهینه نظام جبران خدمات از این جهت ضروری است که در اغلب موارد خواسته ذینفعان مختلف حداقل در ظاهر امر باهم یکسو نیست. بنابراین توجه به ایجاد تعادلها یکی از مهمترین مقولههایی است که در بازنگری و طراحی و برنامهریزی هر نظام جبران خدمات باید مدنظر قرار گیرد.
اهداف اصلی در طراحی نظام جبران خدمات
-
برقراری عدالت درونی و بیرونی
-
جذب، حفظ و توسعه استعدادهای سازمانی
-
حفظ و توسعه رفتار و عملکرد مطلوب
صرف پرداخت نقدی یا غیرنقدی منجر به انگیزش کارکنان نخواهد شد، پرداخت با شرایط عادلانه و متناسب است که بیشترین اثرگذاری را در روحیه مشارکتی و انگیزشی کارکنان دارد. اغلب مدیران سازمانها با اینکه پرداختهای زیادی به پرسنال انجام می دهند اما در عمل نمی توانند انگیزش پرسنل را تغییر دهند. یکی از مهمترین موارد همین عدم رعایت عدالت درونی و بیرونی است. یعنی هم رعایت در پرداخت با افراد همتراز داخل سازمان و هم رعایت عدالت در پرداخت در مقایسه با افراد همتراز در بیرون سازمان، باید عدالات برقرار شده باشد.